Sprečena je nezakonita izgradnja u Specijalnom rezervatu prirode „Uvac“, ali borba nije gotova, kaže Erna Paljevac iz udruženja „Studenac“

Poništena je građevinska dozvola za izgradnju vizitorskog centra, ali nelegalna gradnja odavno nagriza specijalni rezervat prirode koji obuhvata i jezera od strateškog značaja.

Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture je 15. maja poništilo građevinsku dozvolu za izgradnju vizitorskog centra u Specijalnom rezervatu prirode „Uvac“, po zahtevu koji je nakon uočenih brojnih nezakonitosti uputio Regulatorni institut za obnovljivu energiju i životnu sredinu (RERI), u saradnji sa udruženjem „Studenac“ iz Nove Varoši.

„Koliko god se čini da su neke stvari uzaludne, ipak ima nade, nade da se pravda istera na videlo“, rekla je Erna Paljevac iz „Studenca“ komentarišući za Mašinu odluku Ministarstva da poništi dozvolu koju je opština Nova Varoš sama sebi izdala.

Prema sećanju sagovornice Mašine, neslavna ideja izgradnje vizitorskog centra u specijalnom rezervatu prirode pojavila se još 2017. godine, ali do jeseni 2022. nije davala znake da će se i otelotvoriti:

„U oktobru ili novembru 2022. opština Nova Varoš je na svom zvaničnom sajtu objavila da traži investitora koji bi uzeo u zakup buduću zgradu vizitorskog centra. Tada smo videli da će se graditi dva objekta ukupne površine 512 kvadratnih metara, i to nam je upalio crvenu lampicu, jer smo videli da se parcela nalazi na svega 350 metara udaljenosti od jednog od najvećeg hranilišta beloglavog supa na Balkanu“.

Paljevac, nadalje, objašnjava kako su korak po korak otkrivali da je opština Nova Varoš sama sebi izdala sve dozvole za izgradnju, čime je prekršila zakon budući da je Specijalni rezervat prirode „Uvac“ zaštićeno područje prve kategorije, te je za izgradnju nadležno isključivo Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture.

Nakon što su mapirali problem, aktivisti udruženja „Studenac“ su se obratili za podršku RERI-ju, od kog su dobili pravnu pomoć, i drugim udruženjima:

„Pored RERI-ja kontaktirali smo i naše prijatelje u Fondu za zaštitu ptica grabljivica, koji su uputili dopise i zahteve inspekciji Ministarstva zaštite životne sredine. Inspekcija je prepoznala nezakonitost izgradnje i preusmerila taj zahtev na Ministarstvo građevinarstva, kojem je zahtev uputio i RERI.“

Usledilo je nekoliko meseci čekanja posle čega su aktivisti udruženja „Studenac“ mogli da predahnu, jer je iz Ministarstva stigla potvrda da se nezakonita građevinska dozvola poništava. Međutim, borba protiv nelegalne građe se ovde ne završava:

„Mi ćemo nastaviti da pratimo ovaj slučaj, i da doprinosimo iznalaženju najboljeg rešenja za sve“, rekla nam je Erna Paljevac iz udruženja „Studenac“.

Vizitorski centar nije jedini problem

„Sudbina specijalnog rezervata prirode „Uvac“ je malo tragična u smislu da se tu baš i ne poštuju zakoni o izgradnji“, rekla nam je u razgovoru Paljevac.

Sagovornica Mašine je navela da je nekoliko nelegalno građenih objekata legalizovano na teritoriji Specijalnog rezervata prirode „Uvac“.

Osim kanjona Uvca, specijalni rezervat obuhvata i tri jezera: Radoinjsko, Zlatarsko i Uvačko. Ova su jezera od strateškog značaja za državu a ugrožena su zbog nemara i institucionalne nebrige, upozorava aktivistkinja koja se bori za očuvanje vodnih resursa.

„Radoinjsko, Zlatarsko i Uvačko jezero su od strateškog značaja za vodosnabdevanje za celu Srbiju ukoliko dođe do velike katastrofe poput suše, a obala jezera stradaju zbog nemara, gradnje vikendica i kuća. Postoji čak celo jedno ilegalno izgrađeno vikend naselje na Radoinjskom jezeru, gde smo imali slučaj i ilegalnog kafića koji je koristio jezero za pranje posuđa sa sve hemikalijama. Iz tog jezera se snabdeva opština Priboj, dakle tako se direktno ugrožava zdravlje 25.000 ljudi“, objašnjava Paljevac.

Uvac još od 2006. godine uživa status zaštićenog prirodnog dobra od izuzetnog značaja i 2021. godine Ministarstvo zaštite životne sredine oglasilo početak novog postupka zaštite u Specijalni rezervat prirode, koji je sada okončan usvajanjem pomenute Uredbe. Ovim je zvanično proširena površina zaštićenog područja sa prvobitnih 7.500 hektara na skoro 12.000 hektara.

Kako se navodi u saopštenju RERI-a, Opština Nova Varoš, na čijoj teritoriji se nalazi skoro dve trećine SRP „Uvac“, u decembru 2022. izdala je lokacijske uslove za izgradnju Turističko-vizitorskog centra, u kojima navodi da se projekat nalazi izvan granica rezervata, što je neistinita informacija, budući da je granica zaštićenog područja prethodno značajno proširena. U januaru 2023. godine, Opština je izdala i građevinsku dozvolu kojom omogućava izgradnju objekata od ukupno 512 kvadratnih metara.

Podsetimo, problemi u oblasti izgradnje u opštini Nova Varoš se ne iscrpljuju u nelegalnoj gradnji. Iz „Studenca“ su početkom godine upozorili da novi Plan generalne regulacije Nove Varoši uvodi mogućnost dramatične urbanizacije planine Zlatar, o čemu možete čitati ovde.

Autor: Mašina.rs