Kišnica više nigde na Zemlji nije za piće

Naučnici sa Univerziteta u Stokholmu su utvrdili da je kišnica na gotovo svim tačkama planete zagađena „večnim hemikalijama“ i nebezbedna za piće. „Večne hemikalije“ su toksična, nerazgradiva jedinjenja iz grupe PFAS (per- i polifluoroalkila).

PFAS potiču iz proizvoda za domaćinstvo, obrada za tkaninu koje odbijaju mrlje, teflona, boja, proizvoda za čišćenje, pene za gašenje požara i drugih proizvoda. U SAD se upotrebljavaju od četrdesetih godina dvadesetog veka, a ima ih oko 4000 vrsta.

Kako prenosi Euronews, ograničenja prisustva PFAS u vodi za piće su širom sveta značajno pooštrena u proteklih dvadesetak godina, u skladu sa napretkom saznanja o njihovoj toksičnosti. Proizvodnja i upotreba PFAS se, ipak, nastavila, zagađujući atmosferske, a sa njima i površinske i podzemne vode širom sveta.

Deo naučne zajednice smatra „večne hemikalije“ faktorom rizika za razvoj kancera, neplodnosti i problema u razvoju dece, dok drugi deo tvrdi da se veza između prisustva PFAS i zdravstvenih problema ne može dokazati. Rezulati takvih studija prečesto zavise od izvora finansiranja, potvrđujući tezu o proizvodnji znanja kao obliku ispoljavanja ekonomske i političke moći. Ono što, ipak, većina naučnika verovatno ne može da ospori je kumulativni efekat različitih vrsta zagađivača na zdravlje ljudi.

„Večne hemikalije“ u atmosferilijama ugrožavaju čitavu planetu. Ipak, kako naglašava i vodeći autor studije, Ian Cousins, prisustvo PFAS u kišnici je opasnije za stanovništvo nerazvijenih zemalja, u kojima se voda za piće ređe prečišćava pre korišćenja. Prisustvo PFAS u vodi koja se koristi za piće je tako još jedan način na koji zemlje na periferiji svetskog kapitalističkog sistema i siromašnije socioekonomske grupe u razvijenijim zemljama trpe najveće neplanirane posledice tehnološkog razvoja od koga su u proteklim decenijama i vekovima pre svega profitirale zemlje centra.

Istraživanje je zato pored zahteva da se strože ograniči upotreba PFAS, podstaklo i zahteve da finansijski ceh za prečišćavanje pijaće vode zagađene večnim hemikalijama podnesu zagađivači, odnosno industrije koje ih proizvode i od njih profitiraju.

Izvor: Mašina.rs