Foto: Pixabay
Nismo prva generacija koja ih nosi, a sve su prilike da nećemo biti ni poslednja. Maske su bile obavezne i u vreme španske groznice pre jednog veka. Ljudi su iz jedne muke - rata, bez ikakve pripreme uskočili u drugu muku - epidemiju. Mnogi nisu mogli ni da zamisle da treba da vode još jedan rat. Ovaj put protiv nevidljivog neprijatelja naoružani samo maskom. I dok su na Zapadu postojali pokreti protiv nošenja maski, u srpskoj štampi se o novoj pošasti i maskama praktično nije ni pisalo.
Kada se početkom jula 1918. godine španska groznica pojavila u Beogradu, tadašnje novine su ovom gripu posvetile svega nekoliko članaka.
Početkom jeseni, kada je nastupio drugi, mnogo smrtonosniji talas, u štampi se o epidemiji gotovo uopšte nije pisalo. Čekao se odlazak okupatora i povratak srpske vojske i proslava pobede. Teško da je nekoga u to vreme mogao da zanima ili uplaši grip.
"11. jula je objavljeno da je španska bolest stigla u Beograd, a beogradske novine objavlju niz tekstova o tome, međutim nakon toga o tome prestaju da pišu. Kasnije, nakon oslobađanja Beograda i kada mediji ponovo počinju samostalno da rade, o epidemiji nema mnogo podataka jer su medijima bile zanimljivije druge stvari", priča Vladimir Krivošejev, muzejski savetnik i istoričar.
Prema istraživanjima vojnih istoričara, u to vreme zaraženi ljudi su namerno slati na neprijateljske teritorije, kao i okuženi predmeti. To je bio jedan vid biološkog rata.
"U ratnim uslovima kao tada stvaraju se pogodnosti za infekcije ili širenje epidemije, koje kasnije na globalnom nivou dobijaju svetske okvire i postaju pandemije, to su sredstva ratovanja koja su se koristila", ispričala je Dušanka Maričić, muzejski savetnik i istoričar u Vojnom muzeju.
Da se grip ne bi širio, preporučivano je održavanje higijene, ispiranje usta ili nosnih šupljina solju i izbegavanje javnih skupova, ali nije bilo zabrana.
Dr Krivošejev smatra da je to bila fatalna greška, jer narod je izlazio na ulice kako bi dočekao srpske vojnike i tako je došlo da masovnog zaražavanja.
"U retkim medijskim vestima i nekim brošurama i flajerima koje su pojedini lekari štampali i delili, preporučuje se što manje kontakata, obolele u karantin, oni koji birnu o njim morali su imati mantile ili ogrtače. Ogromna većina je umrla kod kuće jer su kapaciteti u bolnicama bili prepuni", dodaje Krivošejev.
Kada je broj umrlih u Srbiji počeo da raste, srpska štampa se više bavila ovim gripom, jer, ipak, u to vreme, pobednička euforija i kraj rata su bile teme o kojima se najviše govorilo.
Još nije utvrđeno, ali procenjuje se da je od španske groznice preminulo oko 50 miliona ljudi.
Izvor: RTS
